czwartek, 19 listopada 2015

Excubiarum

Excubiarum - fajna nazwa? Mnie się podoba. To nazwa wyższej wieży Bazyliki Mariackiej.






Kościół Mariacki w Krakowie budowało dwóch braci. Kiedy już sam Kościół był gotowy, bracia zaczęli budować wieże. Starszy brat zajął się budową wieży południowej, a młodszy północnej. Starszemu bratu budowa szła sprawniej, więc młodszy z zazdrości i za podszeptem diabła (który zresztą chyba dość często gościł w Krakowie, o jest bohaterm praktycznie każdej legendy związanej z tym miastem), wspiął się na wieżę brata. Sięgnął po nóż i przebił bratu serce. Wtedy też opamiętał się i z rozpaczy rzucił się z wieży.
Mieszkańczy Krakowa postanowili nie kończyć wież, przykryli je dachem, a nóż, który posłużył do zabójstwa powiesili w bramie Sukiennic, aby był pamiątką i przestrogą.

A jaka jest prawda? Wieża wyższa, zwana Strażnicą „Excubiarum”, ma 82 metry wysokości. Zbudowana jest na planie kwadratu, poszczególne kondygnacje oddzielają kamienne gzymsy. Na wysokości dziewiątej kondygnacji przechodzi w ośmiobok, przepruty ostrołukowymi wnękami, mieszczącymi dwie kondygnacje okien. W XV wieku wieża północna Bazyliki Mariackiej została podwyższona, a przez to przystosowana do pełnienia funkcji strażnicy miejskiej. W roku 1478 cieśla Maciej Heringk nakrył wieżę charakterystycznym wielobocznym hełmem. Hełm ten ozdobiony został złoconą koroną maryjną w roku 1666. Z wieży, z wysokości 54 metrów, grany jest co godzinę Hejnał Mariacki. U podnóża, od strony północnej, znajduje się prostokątna przybudówka, mieszcząca kamienne schody, prowadzące do wnętrza wieży.










czwartek, 5 listopada 2015

Jesień na Plantach

Planty krakowskie


Planty krakowskie położone są w samym centrum Krakowa. Długość Plant wynosi około 4 km, szerokość od 40 do 120 m, a powierzchnia 21,03 hektarów. Jest to wyjątkowy ogród miejski,  wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.









Planty podzielone są na osiem ogrodów: 1. Ogród Wawel, 2. Ogród Uniwersytet, 3. Ogród Pałac Sztuki, 4. Ogród Florianka, 5. Ogród Barbakan, 6. Ogród Dworzec, 7. Ogród Gródek i 8. Ogród Stradom.

Krakowskie Planty powstały na miejscu fortyfikacji otaczających miasto, czyli murów obronnych oraz położonej obok fosy i wałów ziemnych. jeszcze na początku XIX wieku był to teren grząski, zaniedbany pełniący rolę śmietniska i ujścia ścieków. W 1820 podjęto decyzję o utworzeniu "ogrodów miejskich" na miejscu wyburzonych na początku XIX w. murów. Podobno nazwa Planty pochodzi od splantowania, czyli wyrównania rumowisk. Mieszkańcy Krakowa jednak bardzo długo używali nazwy Plantacye lub Plantacje.