Wieża Katedry w Przemyślu

Wieża Katedry w Przemyślu jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów panoramy miasta i ważnym zabytkiem architektury sakralnej Podkarpacia. Należy do zespołu archikatedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela, który stanowi centrum dawnej kapituły i jest świadectwem długiej, wielowiekowej historii diecezji przemyskiej.

Historia wieży

Obecna wieża pochodzi z przełomu XVI i XVII wieku, choć jej pierwotny zalążek mógł istnieć już w średniowieczu. Została wzniesiona w stylu późnorenesansowym i wielokrotnie przebudowywana w kolejnych stuleciach. Po pożarze miasta w XVII wieku wymagała gruntownej renowacji, a w XVIII wieku otrzymała charakterystyczny hełm w kształcie barokowej kopuły z latarnią. Wysokość wieży wynosi ok. 71 metrów, co czyni ją jednym z najwyższych obiektów sakralnych w regionie.

Architektura i funkcje

Wieża jest masywna i dominująca, zbudowana na planie kwadratu, w dolnych partiach z kamienia, wyżej z cegły. Posiada cztery kondygnacje, zwężające się ku górze, oraz barokowy hełm zwieńczony krzyżem. Na elewacjach można dostrzec dekoracyjne gzymsy i pilastry. Na wieży umieszczono zegar, który od wieków odmierzał czas mieszkańcom miasta.

W jej wnętrzu znajduje się klatka schodowa prowadząca na taras widokowy, z którego rozpościera się panorama Przemyśla, doliny Sanu oraz okolicznych wzgórz. Dawniej pełniła również funkcje obronne – w czasach zagrożeń była punktem obserwacyjnym.

Dzwony i mechanizm zegara

Wieża była miejscem zawieszenia dzwonów katedralnych. Jeden z najstarszych, „Maria”, odlany został w XVII wieku i do dziś jest częścią zespołu dzwonów. Mechanizm zegarowy także należy do zabytków – działał ręcznie nakręcany przez wieki, dopiero w XX wieku został zmodernizowany.

Symbol miasta

Dziś wieża jest jednym z głównych punktów turystycznych Przemyśla. Jej sylwetka jest widoczna z wielu kilometrów, a wejście na taras to obowiązkowa atrakcja. Zabytek ten jest również ważnym elementem tożsamości lokalnej, symbolem ciągłości historii i roli Kościoła w życiu regionu.

Ossuarium Saint-Maclou w Rouen

Ossuarium Saint-Maclou w Rouen (Aître Saint-Maclou)

W czasie wielkiej zarazy Czarnej Śmierci w Europie, szczególnie po roku 1347, jednym z miast, które zostało nią dotknięte, było francuskie Rouen. Parafia Saint-Maclou straciła bardzo dużo osób i cmentarz obok kościoła stał się niewystarczający. Dlatego w połowie XIV wieku powstał nowy cmentarz oddalony nieco od kościoła św. Maclou.

Rozbudowy i konstrukcja galerii ossuarium

W połowie XV/XVI wieku nawet na nowym cmentarzu zwanym ossuarium (kostnica) zaczęło brakować miejsca. Zdecydowano się rozbudować przestrzeń, tworząc galerie otaczające cmentarz, by przechowywać kości z wcześniejszych pochówków, które musiały być ekshumowane, by zrobić miejsce nowym zmarłym. 

W roku 1526 parafia rozpoczęła budowę trzech galerii. 

Funkcje i użytkowanie

Ossuarium Saint-Maclou (Aître Saint-Maclou) było używane do XVIII wieku jako miejsce przechowywania kości. 

W 1779 rozporządzenie parlamentu Normandii nakazywało zamknięcie miejskich cmentarzy – Saint-Maclou przestało być używane do pochówków około 1781. 

Przez wieki pełniło rozmaite role: szkoła dla dzieci (chłopców i dziewcząt), internat żeński. 

W XX wieku (1940) przeniosła się tutaj Szkoła Sztuk Pięknych (École régionale des Beaux-Arts), gdyż jej budynek spłonął w pożarze. 

Ochrona, renowacje, teraźniejszość

Dzisiaj Aître Saint-Maclou jest pod ochroną jako  „Monument Historique” (zabytek narodowy Francji). 

Obiekt przeszedł prace renowacyjne, przywrócono dekoracje, otwarto go ponownie dla zwiedzających w lipcu 2020. 

Obecnie stanowi miejsce wystaw, wydarzeń kulturalnych; część terenu jest dostępna dla zwiedzających. A na dziedzińcu, czyli w miejscu dawnego cmentarza działa... restauracja.

Dekoracje

Danse macabre – czyli „taniec śmierci” – motyw obecny w dekoracjach galerii. W Kolumnach galerii zachodniej i wschodniej znajdują się rzeźby przedstawiające pary: osoby żywe i zmarłych. To popularny motyw artystyczny w czasach, gdy śmierć była bardzo obecna w codziennym życiu.

Dekoracje macabre to nie tylko kości i czaszki, ale także narzędzia grabarzy, trumny, motywy liturgiczne, elementy grabarstwa. Część z nich została wyrzeźbiona w drewnie i w kamieniu. 

Mumia kota – w ścianie Aître Saint-Maclou znaleziono zmumifikowanego kota, który jest wystawiony za szkłem jako ciekawostka. 

Unikalność 

Aître Saint-Maclou jest jednym z niewielu zachowanych tego typu ossuariów / kostnic w Europie, szczególnie z pełną dekoracją o takim bogactwie ikonografii. 

Symbolika 

Kostnica służyła nie tylko jako miejsce pochówku, ale miała wymiar dydaktyczny i religijny: przypominała o konieczności refleksji nad śmiercią, o przemijaniu, przygotowaniu na życie po życiu – to było częste w kulturze końca średniowiecza.

Budynek Parlamentu w Budapeszcie, Węgry

 Parlament w Budapeszcie

Budynek Parlamentu w Budapeszcie, czyli Országház (w języku węgierskim „Dom Narodu”), to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Węgier i zarazem największy budynek w kraju. Jego monumentalna sylwetka nad Dunajem jest nieodłącznym elementem panoramy stolicy i jednym z najczęściej fotografowanych miejsc w Europie Środkowej.

Historia powstania

Idea budowy parlamentu narodziła się w XIX wieku, w czasie, gdy Węgry po długim okresie wojen i okupacji zaczęły umacniać swoją państwowość. Po kompromisie austro-węgierskim z 1867 roku i powstaniu dualistycznej monarchii, pojawiła się potrzeba stworzenia reprezentacyjnej siedziby węgierskiego parlamentu. W 1880 roku ogłoszono konkurs architektoniczny, który wygrał Imre Steindl – profesor Akademii Sztuk Pięknych w Budapeszcie, zafascynowany stylem neogotyckim.

Budowę rozpoczęto w 1885 roku, a zakończono w 1902 roku, choć prace wykończeniowe trwały jeszcze wiele lat. Oficjalne otwarcie zbiegło się z obchodami tysiąclecia państwa węgierskiego (1896). Niestety sam architekt nie doczekał ukończenia dzieła – zmarł w 1902 roku.

Architektura i wnętrza

Gmach parlamentu został zaprojektowany w stylu neogotyckim, z elementami neoromantycznymi i barokowymi. Jego fasada, zwrócona ku Dunajowi, ozdobiona jest licznymi wieżyczkami, pinaklami i rzeźbami przedstawiającymi władców, bohaterów narodowych i herby miast węgierskich. Całość inspirowana była londyńskim Pałacem Westminsterskim, ale budapeszteński parlament jest większy – ma aż 268 metrów długości i 123 metry szerokości.

Centralnym punktem jest kopuła o wysokości 96 metrów. Liczba ta nie jest przypadkowa – nawiązuje do roku 896, czyli legendarnego początku państwa węgierskiego, kiedy Madziarzy osiedlili się w Kotlinie Karpackiej.

Wnętrza robią równie imponujące wrażenie. Zastosowano w nich ogromne ilości marmuru, złocenia, witraże i bogate zdobienia. Parlament posiada 691 pomieszczeń, 29 klatek schodowych i niemal 20 kilometrów korytarzy. Najważniejsze miejsca to Sala Główna, w której odbywają się posiedzenia, oraz Skarbiec, gdzie przechowywane są insygnia królewskie, w tym Święta Korona Stefana – symbol węgierskiej państwowości.

Ciekawostki

• Budynek został wzniesiony z materiałów pochodzących wyłącznie z Węgier, co miało podkreślać jego narodowy charakter.

• Do budowy użyto około 40 milionów cegieł, 40 kilogramów złota i pół miliona drogocennych kamieni.

• Parlament jest symetryczny – posiada dwie identyczne sale obrad, choć dziś tylko jedna z nich jest używana (druga służy do celów reprezentacyjnych i konferencji).

• W czasie II wojny światowej gmach został częściowo zniszczony przez bombardowania, a później ucierpiał również w trakcie powstania węgierskiego w 1956 roku.

• 
  Do dziś przed parlamentem odbywają się uroczyste zmiany warty przy fladze narodowej, co przyciąga turystów.

• Oświetlony nocą gmach tworzy niezwykły widok, zwłaszcza w połączeniu z odbiciem w wodach Dunaju.

Parlament w Budapeszcie nie jest tylko siedzibą władzy – stał się symbolem tożsamości narodowej Węgrów. Jego monumentalna architektura, bogata historia i znaczenie polityczne sprawiają, że budynek ten należy do najważniejszych zabytków Europy i jest wizytówką całego kraju.

Cordoba, Hiszpania

Kordoba (Córdoba) to jedno z najpiękniejszych miast Andaluzji w południowej Hiszpanii, pełne zabytków i klimatycznych zaułków, które przypominają o czasach, gdy było sercem muzułmańskiego kalifatu na Półwyspie Iberyjskim. W średniowieczu była największym i najbogatszym miastem Europy – centrum nauki, filozofii i sztuki. Dziś przyciąga turystów wyjątkową atmosferą, arabskimi ogrodami, dziedzińcami pełnymi kwiatów i monumentalnymi zabytkami wpisanymi na listę UNESCO.

Mezquita – Wielki Meczet (La Mezquita-Catedral)

To najważniejszy zabytek Kordoby i jeden z najsłynniejszych w całej Hiszpanii. Mezquita była początkowo meczetem kalifów, zbudowanym w VIII wieku, a po rekonkwiście przerobionym na katedrę. Jej wnętrze robi ogromne wrażenie – las czerwono-białych łuków, 856 kolumn z marmuru i jaspisu, przepiękne mozaiki w stylu mauretańskim. W samym centrum wstawiono barokowy chór i ołtarz, co tworzy fascynujący kontrast kultur.

Judería – dawna dzielnica żydowska

Wąskie, białe uliczki z domami pełnymi kwiatów, klimatyczne patia i zabytkowa synagoga z XIV wieku – to najpiękniejsza część Kordoby na spacer. Judería tętni życiem dzięki licznym tawernom i sklepikom z rękodziełem.

Alcázar de los Reyes Cristianos

Twierdza i pałac władców chrześcijańskich, zbudowany po rekonkwiście na miejscu dawnego pałacu kalifów. Znany z ogrodów z fontannami i kanałami wodnymi, które przypominają styl arabskich ogrodów w Alhambrze. To także miejsce, gdzie w 1486 roku Krzysztof Kolumb przedstawił swoje plany podróży królowi Ferdynandowi i królowej Izabeli.

Most Rzymski (Puente Romano)

Monumentalny most nad rzeką Guadalquivir, zbudowany w czasach rzymskich, wielokrotnie przebudowywany. Na jego końcu znajduje się wieża Torre de la Calahorra, w której mieści się muzeum poświęcone spotkaniu kultur muzułmańskiej, żydowskiej i chrześcijańskiej.

Patia Kordoby

Słynne dziedzińce pełne kwiatów to znak rozpoznawczy miasta. Co roku w maju odbywa się Festiwal Patiów (Fiesta de los Patios Cordobeses), podczas którego mieszkańcy otwierają swoje prywatne dziedzińce dla turystów. Widok ścian obwieszonych doniczkami pelargonii i bugenwilli jest niezapomniany.

Medina Azahara

Ok. 8 km od Kordoby znajdują się ruiny dawnej kalifalnej rezydencji i miasta – Medina Azahara, zbudowanego w X wieku przez kalifa Abd ar-Rahmana III. To jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych Hiszpanii.

Ciekawostki o Kordobie

W X wieku Kordoba była największym miastem Europy, liczącym ok. 500 tys. mieszkańców – więcej niż Paryż czy Londyn. Była centrum nauki, z ogromną biblioteką (ok. 400 tys. woluminów) i uniwersytetem.

W Mezquicie można znaleźć kolumny pochodzące z antycznych rzymskich świątyń i budowli – muzułmanie wykorzystywali je wtórnie, tworząc unikalny efekt.

Nazwa „Kordoba” może pochodzić od fenickiego słowa oznaczającego „bogate miasto”.

W mieście mieszkał filozof Awerroes (Ibn Rushd) i żydowski uczony Majmonides – ich pomniki można zobaczyć w Juderii.

Scena „Gra o Tron”: Puente Romano w Kordobie był wykorzystany jako Most Volantów w słynnym serialu.

Katedra w Rouen, Francja

Katedra w Rouen

Katedra w Rouen, czyli Cathédrale Notre-Dame de Rouen, jest jednym z najważniejszych zabytków architektury gotyckiej we Francji i jednym z najbardziej charakterystycznych punktów miasta Rouen w Normandii. Jej monumentalna sylwetka, z bogato zdobioną fasadą i najwyższą wieżą kościelną we Francji, przyciągała przez wieki pielgrzymów, artystów i podróżników. To także miejsce pełne historii, niezwykłych zdarzeń i legend, które nadają jej aurę tajemniczości.

Historia katedry

Pierwszy kościół na tym miejscu istniał już w IV wieku, w czasach rzymskich, kiedy Rouen (Rotomagus) było stolicą Galii Lugduneńskiej. W XI wieku wzniesiono tu romańską katedrę, której elementy – jak krypta św. Romana – przetrwały do dziś. Jednak w 1200 roku ogromny pożar zniszczył znaczną część zabudowań, co stało się impulsem do budowy nowej świątyni w stylu gotyckim.

Budowa obecnej katedry rozpoczęła się około 1202 roku i trwała aż do XVI wieku. Z tego powodu w jej bryle można dostrzec różne style – od wczesnego gotyku w chórze i transepcie po elementy późnogotyckie i renesansowe w fasadzie oraz wieżach. W 1822 roku dodano żeliwną iglicę, która osiąga 151 metrów wysokości – do dziś jest to najwyższa wieża kościelna we Francji.

Katedra była świadkiem wielu ważnych wydarzeń: tu koronowano angielskich królów w okresie, gdy Normandia należała do Anglii, i tu odbywały się uroczystości związane z Joanną d’Arc – pośmiertne oczyszczenie jej z zarzutów ogłoszono właśnie w Rouen w 1456 roku.

Architektura i wnętrze

Fasada zachodnia katedry to prawdziwy majstersztyk gotyku flamboyant, pełen ażurowych zdobień, maswerków i rzeźb przedstawiających świętych oraz sceny biblijne. Wnętrze jest imponujące: długość nawy głównej wynosi ponad 130 metrów, a sklepienia sięgają 28 metrów wysokości. W katedrze znajdują się liczne kaplice, witraże z XIII i XVI wieku, a także niezwykłe nagrobki, w tym serce Ryszarda Lwie Serce (pochowane w osobnej urnie).

---

Ciekawostki związane z katedrą

• Najwyższa wieża Francji: Iglica o wysokości 151 metrów sprawiała, że przez pewien czas (1876–1880) katedra w Rouen była najwyższą budowlą na świecie.

• 
  Claude Monet i jego obrazy: Słynny impresjonista namalował cykl ponad 30 obrazów przedstawiających fasadę katedry o różnych porach dnia i w różnych warunkach świetlnych. Dzieła te są dziś rozproszone po muzeach świata.

• 
  

• 

• Bombardowania w czasie II wojny światowej: Katedra została poważnie uszkodzona podczas nalotów alianckich w 1944 roku – zniszczone zostały witraże i część wież. Odbudowa trwała kilkadziesiąt lat.

• 

Legendy i opowieści

Dzwon zwany „Georges d’Amboise”: Jeden z największych dzwonów katedry, ważący 11 ton, miał być tak potężny, że kiedy dzwonił, pękały szyby w pobliskich domach. Istniało przekonanie, że jego dźwięk chroni miasto przed epidemiami i burzami.

Legenda o duchu katedry: Mówi się, że w nocy można spotkać w cieniu kolumn postać biskupa Maurycego, który zginął tragicznie podczas budowy. Duch ma pilnować, by katedra nigdy nie została dokończona, bo wtedy, jak głosi podanie, nastąpi koniec świata.

Historia z Joanną d’Arc: Choć nie spłonęła ona na placu przy katedrze (stracono ją na placu Vieux-Marché), to w jej wnętrzu ogłoszono później rehabilitację bohaterki. Według ludowych podań jej duch miał ukazywać się w pobliżu katedry w rocznicę śmierci, co miało być znakiem oczyszczenia jej imienia.