Teatr La Scala, Mediolan 

Teatr La Scala otwarto 3 sierpnia 1778 roku premierą opery L’Europa riconosciuta autorstwa młodego wówczas kompozytora Antonia Salieriego. Budynek powstał na polecenie arcyksiężnej Marii Teresy Habsburg, która chciała stworzyć nowoczesny, elegancki teatr dla mediolańskiej arystokracji. Zbudowano go na miejscu dawnego kościoła Santa Maria alla Scala – stąd jego nazwa.

Od XIX wieku La Scala stała się jedną z najważniejszych scen operowych na świecie. Tu swoje premiery mieli Verdi, Puccini, Ponchielli, Mascagni, Boito i wielu innych. Tradycja muzyczna La Scali jest tak silna, że niektórzy mówią o niej jako o „świątyni opery”.

W 1943 roku budynek został zniszczony podczas bombardowań, ale odbudowano go w zaledwie dwa lata. Ponowne otwarcie odbyło się 11 maja 1946 roku – koncertem pod batutą samego Artura Toscaniniego.

W latach 2002–2004 teatr przeszedł gruntowną renowację i uzyskał nowoczesne zaplecze techniczne, nie tracąc historycznego charakteru.

Ciekawostki o La Scali

1. Najbardziej wymagająca publiczność świata

Widzowie La Scali słyną z niezwykle ostrych ocen. Jeśli artysta nie spełnia oczekiwań, bywa wygwizdywany – nawet gwiazdy światowego formatu nie zawsze unikają surowego werdyktu mediolańczyków.

Miejsce narodzin geniuszy

La Scala była świadkiem premier nie tylko wielkich dzieł, ale i wielkich karier. To tu debiutowali m.in. Maria Callas, Renata Tebaldi czy Luciano Pavarotti.

Tajny balkon krytyków – „Loggione”

W najwyższej części widowni znajduje się słynny „loggione” – tanie miejsca, z których siedzący tam znawcy opery potrafią zadecydować o sukcesie lub porażce spektaklu. Ich opinia ma w La Scali niemal rytualną moc.

Muzeum pełne skarbów

W teatrze działa Museo Teatrale alla Scala, w którym znajdują się kostiumy, instrumenty, portrety kompozytorów i historyczne rekwizyty. Można tam zobaczyć m.in. rękopisy Verdiego i zdjęcia Callas ze słynnych ról.

Akustyka, która była przypadkiem

Legendarną akustykę La Scali uzyskano… przypadkiem. Architekci projektowali salę zgodnie z ówczesną estetyką, nie znając współczesnych zasad akustyki. Dopiero później okazało się, że proporcje sali tworzą idealne warunki dźwiękowe.

Najciekawsze legendy La Scali

Duch śpiewaczki, która nigdy nie dokończyła arii

Jedna z najbardziej znanych legend mówi o primadonnie, która w XIX wieku zmarła nagle tuż przed premierą. Podobno do dziś, gdy teatr jest pusty, słychać echo jej niedokończonej arii, unoszące się w korytarzach i na scenie.

Przeklęta loża nr 13

Istnieje opowieść o „pechowej” loży numer 13, w której rzekomo w XIX wieku zasłabło kilku widzów, a jeden z nich zmarł. Przesądni melomani długo omijali tę lożę, wierząc, że przynosi złe szczęście.
Dziś loża nadal budzi emocje – niektórzy widzą w niej cień siedzącej postaci, gdy teatr jest zamknięty.

Znikająca nuta Verdiego

Według innej opowieści, podczas przygotowań do premiery „Otella” jedna z nut zapisanych na partyturze Verdiego miała dziwnie „znikać” z kartki. Muzycy wierzyli, że to znak, iż kompozytor – znany z przesądów – chciał coś przekazać zza grobu.

Klątwa premier

Mówi się, że jeśli podczas premiery ktoś wypadnie z roli, zapomni tekstu lub nadepnie na tren partnerki, to spektakl będzie miał fatalne recenzje, choćby artyści dali z siebie wszystko. Ten przesąd funkcjonuje w La Scali do dziś.

Międzymurze - nowa trasa na Wawelu, Kraków

Międzymurze - nowa trasa na Wawelu, Kraków

Wawel – Międzymurze to jedna z nowszych i ciekawszych tras udostępnianych przez Zamek Królewski na Wawelu. Pozwala poznać miejsca na co dzień niedostępne – biegnące pomiędzy zewnętrznymi murami obronnymi a zabudowaniami rezydencji królewskiej. Przybliża też najstarszą historię Wawelskiego Wzgórza i zamku.

O wystawie „Wawel: Międzymurze”

Trasa została przygotowana tak, by pokazać zarówno militarną przeszłość Wawelu, jak i jego historię. Wystawa pokazuje m.in. detale architektoniczne, fragmenty dawnych zabudowań, relikty obwarowań i urządzenia obronne. Na trasie umieszczono również plansze i rekonstrukcje, które obrazują, jak zmieniało się wzgórze na przestrzeni ponad tysiąca lat. Wystawa jest multimedialna i została doskonale opracowana.

Krótka historia Wawelu

Wzgórze Wawelskie było zasiedlone już w epoce kamienia, a od VIII–IX wieku stało się jednym z najważniejszych grodów plemiennych Wiślan. Po powstaniu państwa Piastów Wawel przeobraził się w centralny ośrodek władzy – rezydencję książąt, a później królów polskich.

W XIII wieku powstały pierwsze kamienne fortyfikacje, a w XIV wieku Kazimierz Wielki nadał wzgórzu charakter monumentalnej rezydencji królewskiej. Później Jagiellonowie przekształcili Wawel w renesansowy pałac otoczony nowoczesnymi jak na owe czasy obwarowaniami. W XVI wieku działała tu niezwykle ważna kancelaria królewska, odbywały się sejmy, a sama rezydencja była jednym z centrów kultury europejskiej.

Po przeniesieniu stolicy do Warszawy Wawel stopniowo tracił funkcję polityczną, ale pozostał miejscem koronacji i pochówków władców. W czasie zaborów Austriacy zamienili wzgórze w twierdzę i przebudowali część obwarowań – właśnie dzięki temu powstała część konstrukcji, które dziś ogląda się w ramach Międzymurza.

XX wiek to czas restauracji i odzyskiwania królewskiego charakteru Wawelu. Po odpowiednich pracach konserwatorskich stał się muzeum narodowym, a także jedną z najważniejszych polskich nekropolii.

Ciekawostki o Wawelu i Międzymurzu

• W czasie austriackiej okupacji (XIX w.) część średniowiecznych murów celowo rozebrano, aby dostosować wzgórze do potrzeb wojska. Te naruszenia później wykorzystali konserwatorzy do badań i rekonstrukcji wcześniejszych faz zabudowy.

  

• W Międzymurzu zachowały się ślady po dawnych stanowiskach artyleryjskich – to dowód, że w XVII wieku Wawel był nie tylko rezydencją, ale realną fortecą.

• Fragmenty umocnień, które można dziś oglądać, pochodzą z różnych epok – od gotyku po czasy porozbiorowe – dzięki czemu trasa w sposób naturalny „czyta” warstwową historię wzgórza.

  

MuFo Muzeum Fotografii w Krakowie

MuFo Muzeum Fotografii w Krakowie

Muzeum Fotografii w Krakowie, znane jako MuFo, to jedyna w Polsce instytucja muzealna w całości poświęcona fotografii. Założone 31 grudnia 1986 roku, muzeum nosi imię Walerego Rzewuskiego, pioniera polskiej fotografii.

Muzeum nie tylko gromadzi i konserwuje zbiory, ale również prowadzi działalność badawczą, edukacyjną, wystawienniczą i wydawniczą. Jego celem jest upowszechnianie wiedzy o fotografii oraz podnoszenie kompetencji kulturowych w zakresie jej odbioru.

Kolekcja MuFo obejmuje ponad 160 000 obiektów, w tym zdjęcia, sprzęt fotograficzny, książki i czasopisma. Znaczną część zbiorów stanowi spuścizna po Krakowskim Towarzystwie Fotograficznym.