Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim
Kaplica Trójcy Świętej została zbudowana w stylu gotyckim za czasów króla Kazimierza Wielkiego (XIV w.), ale jej wnętrze pokrywają freski bizantyjsko-ruskie, wykonane na polecenie króla Władysława Jagiełły w 1418 roku. To unikalne połączenie dwóch tradycji artystycznych: zachodniego gotyku i wschodniego malarstwa cerkiewnego.
Malarz z Rusi
Freski wykonał zespół malarzy kierowany przez mistrza Andrieja, artystę wywodzącego się z ziem ruskich (prawdopodobnie z Rusi Halickiej). Zachowały się inskrypcje w języku cerkiewnosłowiańskim, w tym podpis artysty.
Król Jagiełło i jego modlitwa
Freski ukazują również samego króla Władysława Jagiełłę, klęczącego w modlitewnej pozie. To rzadki przypadek realistycznego wizerunku monarchy w sztuce średniowiecznej. Król często modlił się w tej kaplicy, zwłaszcza w czasie sejmu walnego w 1421 roku.
Freski „odkryte” po wiekach
Choć kaplica przetrwała wieki, freski przez długi czas pozostawały zasłonięte warstwą tynku. Odsłonięto je dopiero w XIX wieku – przez przypadek, podczas remontów. Prace konserwatorskie ujawniły niezwykłe bogactwo kolorów i detali.
Zamek był więzieniem
Po rozbiorach kaplica została zamieniona w… magazyn więzienny. Zamek Lubelski funkcjonował jako więzienie carskie, a potem także niemieckie i komunistyczne. Mimo to kaplica cudem uniknęła zniszczenia.
Jeden z najważniejszych zabytków Europy
Kaplica Trójcy Świętej zaliczana jest do najważniejszych zabytków średniowiecznego malarstwa ściennego w Europie. Znajduje się na trasie turystycznej Szlaku Jagiellońskiego, łączącego Wilno, Lublin i Kraków.
Trójca Święta – wizerunek tajemniczy
Scena Trójcy Świętej, od której pochodzi nazwa kaplicy, została przedstawiona w tradycji prawosławnej jako tzw. "gościnność Abrahama" – aniołowie przy stole symbolizują Boga w trzech osobach. To motyw znany ze słynnej ikony Andrieja Rublowa.
Astronomiczna symbolika
Freski ukazują nie tylko sceny biblijne, ale też postacie filozofów antycznych i znaki zodiaku. W kaplicy można odnaleźć symboliczne przedstawienia cyklu życia, czasu i kosmosu, co jest niezwykle rzadkie w sztuce sakralnej tego okresu.
Świadek Unii Lubelskiej
Kaplica była miejscem modlitw uczestników Unii Lubelskiej z 1569 roku, która połączyła Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie. W tym okresie zamek był ważnym centrum życia politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Pieczołowita konserwacja
Kaplica była poddawana wieloletnim pracom konserwatorskim, zwłaszcza w XX i XXI wieku. Przywrócono pierwotne barwy, naprawiono pęknięcia i odtworzono niektóre zniszczone detale fresków – z zachowaniem oryginalnych technik.
