Dzień Wszystkich Świętych na Cmentarzu Rakowickim

Cmentarz Rakowicki w Krakowie to jedna z najważniejszych i najlepiej rozpoznawalnych nekropolii Polski — nie najstarsza w mieście, ale pełna historii, sztuki sepulkralnej i osób zasłużonych dla kultury i nauki.

Historia i charakter

Cmentarz został otwarty w styczniu 1803 roku na terenie podmiejskiego wówczas Prądnika Czerwonego, jako nowa nekropolia komunalna wyznaczona w związku z zakazem pochówków przykościelnych. 
Zajmuje powierzchnię około 42 ha i liczy ponad 75 000 grobów. 

Nekropolia pełni funkcję „panteonu krakowskiego” – spoczywają tu wybitni przedstawiciele świata sztuki, nauki, polityki, jak i zwykli krakowianie, którzy tworzyli historię miasta. 

Grób Jana Matejki

Jan Matejko (1838-1893) został pochowany w rodzinnej krypcie na Cmentarzu Rakowickim. 
Jego pogrzeb w Krakowie był manifestacją narodową — uczestniczyły tłumy, a oficjalne delegacje towarzyszyły ostatniej drodze artysty. 
Matejko spoczął w grobowcu rodzinnym, obok żony Teodory.

Co warto zobaczyć i zwrócić uwagę

• Kwatery wojskowe i groby żołnierzy – nekropolia wojskowa z I i II wojny św., Legionów Polskich. 

• Rzeźby nagrobne i pomniki autorstwa m.in. Xawery Dunikowski, Antoni Madeyski, autorów późnych XIX/XX w. 

• Aleja Zasłużonych – choć nieformalna, przy głównej alei cmentarza koncentrują się groby osób o wyjątkowym znaczeniu dla Krakowa i Polski. 

Inne znane osoby pochowane

• Wisława Szymborska (poetka, laureatka Nobla) 

• Marek Grechuta (piosenkarz)

• 
  Józef Mehoffer (malarz, grafik) – również spoczywa na Rakowicach. 

• Roman Ingarden (filozof) 

• Helena Modrzejewska (aktorka) – jedna z ikon polskiego teatru i kina

  

• Zbigniew Wodecki - muzyk

Krakowskie Planty, Skwer Zbigniewa Wodeckiego

Skwer Zbigniewa Wodeckiego to zielony zakątek Plant krakowskich, położony między ulicami św. Marka i Westerplatte, który upamiętnia jednego z najbardziej ukochanych artystów Krakowa.

Ten fragment Plant, nazwany imieniem Zbigniewa Wodeckiego w 2021 roku.

Symboliczne znaczenie: miejsce wybrane nieprzypadkowo – to ulubiony szlak spacerowy artysty, który urodził się i tworzył w Krakowie.

Dlaczego warto odwiedzić?

Skwer Wodeckiego to nie tylko zielona przestrzeń w centrum miasta, ale także miejsce pamięci, kultury i lokalnej tożsamości. Dla mieszkańców Krakowa i fanów muzyki to punkt, w którym można poczuć obecność artysty, który przez dekady był związany z miastem – jako muzyk, wokalista, kompozytor i osobowość medialna.

 Kościół św. Andrzeja, Kraków

 Kościół św. Andrzeja - najstarszy romański zabytek

Kościół św. Andrzeja w Krakowie to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych romańskich zabytków w Polsce. Zbudowano go w końcu XI wieku (około 1079–1098) z fundacji możnowładcy Sieciecha. Początkowo pełnił funkcję zarówno sakralną, jak i obronną – jego grube mury i wieże z wąskimi oknami pozwalały mieszkańcom chronić się podczas najazdów. Podczas najazdu tatarskiego w 1241 roku świątynia była jednym z niewielu budynków Krakowa, które ocalały – mieszkańcy schronili się w jej wnętrzu, a mury wytrzymały oblężenie.

Kościół św. Andrzeja jest dziś perłą romańskiej architektury, z późniejszym barokowym wystrojem wnętrza. Od XIII wieku opiekują się nim siostry klaryski, które przybyły do Krakowa z Czech z bł. Salomeą, siostrą księcia Bolesława Wstydliwego.

Barokowe wnętrze

Wnętrze kościoła św. Andrzeja, choć skryte za surową romańską fasadą, zachwyca bogactwem i finezją barokowego wystroju. Przebudowę i dekorację wnętrza przeprowadzono w XVII wieku z inicjatywy klarysek, które od wieków opiekują się świątynią. Za artystyczny kształt odpowiadał włoski architekt i sztukator Baltazar Fontana, autor wielu barokowych dekoracji w Krakowie.

Jego dziełem są wspaniałe stiuki, pełne aniołków, wici roślinnych i girland, które oplatają sklepienia i łuki. Całość utrzymano w jasnych, pastelowych tonach, kontrastujących z romańską surowością murów. Uwagę przykuwa także ołtarz główny z XVIII wieku, poświęcony św. Andrzejowi Apostołowi, w którym znajduje się barokowy obraz przedstawiający jego męczeństwo na krzyżu.

W prezbiterium zachowały się również cenne stalle z bogatą snycerką oraz tabernakulum w formie miniaturowej świątyni. Urok wnętrza dopełniają subtelne freski i ornamenty, które sprawiają, że cała przestrzeń kościoła wydaje się lekka i niemal „nieziemska”.

Ciekawostki:

• Wieże kościoła mają charakterystyczne „hełmy” z barokowymi kopułkami – przez krakowian nazywane są pieszczotliwie „panienkami”.

• Według legendy, to właśnie dzięki wstawiennictwu św. Andrzeja mury kościoła nie runęły podczas tatarskiego najazdu.

• W krypcie świątyni pochowane są klaryski oraz dobrodziejki zakonu.

• Świątynia ma nietypowy, surowy wygląd z zewnątrz, ale wnętrze zaskakuje bogactwem – złoceniami, stiukami i freskami wykonanymi przez Baltazara Fontanę.

Złota Polska jesień w Tatrach

Jesień w Tatrach bywa nieprzewidywalna. W październiku można trafić na ośnieżone szczyty albo jak w poniższym przypadku (rok 2021) na przepiękne kolory jesieni.

Kasprowy Wierch

Na szczycie Kasprowego Wierchu – 1987 metrów nad poziomem morza – zaczyna się prawdziwy spektakl natury. W pogodny dzień widoczność sięga dziesiątek kilometrów. Od północy rozciąga się panorama Zakopanego i Podhala, gdzie połyskują dachy willi i kręte drogi tonące w jesiennych barwach lasów. Dalej, ku zachodowi, widać wyniosłe grzbiety Czerwonych Wierchów – o tej porze roku naprawdę zasługują na swoją nazwę, bo trawy i porosty, które je porastają, przybierają głęboki, rdzawo-czerwony kolor.

Patrząc w stronę południową, wzrok zatrzymuje się na słowackiej stronie Tatr. Tam wznoszą się smukłe, skaliste szczyty – Krywań, Hruby Wierch, a dalej majestatyczne Tatry Wysokie z ich ostrymi graniami i dolinami pełnymi cienia. W pogodny dzień można dostrzec nawet błyszczące plamy tatrzańskich jezior – Czarny Staw i Morskie Oko, które z tej perspektywy wyglądają jak lśniące lustra wtopione w kamienny krajobraz.

Jesienią Tatry nabierają szczególnego uroku. W powietrzu unosi się zapach igliwia i chłód nadchodzącej zimy, ale słońce wciąż grzeje łagodnie. To czas, gdy szlaki pustoszeją, a góry odzyskują swoją naturalną ciszę. Spacer z Kasprowego Wierchu w stronę Doliny Goryczkowej czy w kierunku Beskidu staje się prawdziwą ucztą dla zmysłów. Szeleszczące pod nogami liście, złote smugi światła przesuwające się po zboczach, i ten niepowtarzalny dźwięk – echo kroków odbijające się od skał.