Wieża Katedry w Przemyślu

Wieża Katedry w Przemyślu jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów panoramy miasta i ważnym zabytkiem architektury sakralnej Podkarpacia. Należy do zespołu archikatedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela, który stanowi centrum dawnej kapituły i jest świadectwem długiej, wielowiekowej historii diecezji przemyskiej.

Historia wieży

Obecna wieża pochodzi z przełomu XVI i XVII wieku, choć jej pierwotny zalążek mógł istnieć już w średniowieczu. Została wzniesiona w stylu późnorenesansowym i wielokrotnie przebudowywana w kolejnych stuleciach. Po pożarze miasta w XVII wieku wymagała gruntownej renowacji, a w XVIII wieku otrzymała charakterystyczny hełm w kształcie barokowej kopuły z latarnią. Wysokość wieży wynosi ok. 71 metrów, co czyni ją jednym z najwyższych obiektów sakralnych w regionie.

Architektura i funkcje

Wieża jest masywna i dominująca, zbudowana na planie kwadratu, w dolnych partiach z kamienia, wyżej z cegły. Posiada cztery kondygnacje, zwężające się ku górze, oraz barokowy hełm zwieńczony krzyżem. Na elewacjach można dostrzec dekoracyjne gzymsy i pilastry. Na wieży umieszczono zegar, który od wieków odmierzał czas mieszkańcom miasta.

W jej wnętrzu znajduje się klatka schodowa prowadząca na taras widokowy, z którego rozpościera się panorama Przemyśla, doliny Sanu oraz okolicznych wzgórz. Dawniej pełniła również funkcje obronne – w czasach zagrożeń była punktem obserwacyjnym.

Dzwony i mechanizm zegara

Wieża była miejscem zawieszenia dzwonów katedralnych. Jeden z najstarszych, „Maria”, odlany został w XVII wieku i do dziś jest częścią zespołu dzwonów. Mechanizm zegarowy także należy do zabytków – działał ręcznie nakręcany przez wieki, dopiero w XX wieku został zmodernizowany.

Symbol miasta

Dziś wieża jest jednym z głównych punktów turystycznych Przemyśla. Jej sylwetka jest widoczna z wielu kilometrów, a wejście na taras to obowiązkowa atrakcja. Zabytek ten jest również ważnym elementem tożsamości lokalnej, symbolem ciągłości historii i roli Kościoła w życiu regionu.

Ossuarium Saint-Maclou w Rouen

Ossuarium Saint-Maclou w Rouen (Aître Saint-Maclou)

W czasie wielkiej zarazy Czarnej Śmierci w Europie, szczególnie po roku 1347, jednym z miast, które zostało nią dotknięte, było francuskie Rouen. Parafia Saint-Maclou straciła bardzo dużo osób i cmentarz obok kościoła stał się niewystarczający. Dlatego w połowie XIV wieku powstał nowy cmentarz oddalony nieco od kościoła św. Maclou.

Rozbudowy i konstrukcja galerii ossuarium

W połowie XV/XVI wieku nawet na nowym cmentarzu zwanym ossuarium (kostnica) zaczęło brakować miejsca. Zdecydowano się rozbudować przestrzeń, tworząc galerie otaczające cmentarz, by przechowywać kości z wcześniejszych pochówków, które musiały być ekshumowane, by zrobić miejsce nowym zmarłym. 

W roku 1526 parafia rozpoczęła budowę trzech galerii. 

Funkcje i użytkowanie

Ossuarium Saint-Maclou (Aître Saint-Maclou) było używane do XVIII wieku jako miejsce przechowywania kości. 

W 1779 rozporządzenie parlamentu Normandii nakazywało zamknięcie miejskich cmentarzy – Saint-Maclou przestało być używane do pochówków około 1781. 

Przez wieki pełniło rozmaite role: szkoła dla dzieci (chłopców i dziewcząt), internat żeński. 

W XX wieku (1940) przeniosła się tutaj Szkoła Sztuk Pięknych (École régionale des Beaux-Arts), gdyż jej budynek spłonął w pożarze. 

Ochrona, renowacje, teraźniejszość

Dzisiaj Aître Saint-Maclou jest pod ochroną jako  „Monument Historique” (zabytek narodowy Francji). 

Obiekt przeszedł prace renowacyjne, przywrócono dekoracje, otwarto go ponownie dla zwiedzających w lipcu 2020. 

Obecnie stanowi miejsce wystaw, wydarzeń kulturalnych; część terenu jest dostępna dla zwiedzających. A na dziedzińcu, czyli w miejscu dawnego cmentarza działa... restauracja.

Dekoracje

Danse macabre – czyli „taniec śmierci” – motyw obecny w dekoracjach galerii. W Kolumnach galerii zachodniej i wschodniej znajdują się rzeźby przedstawiające pary: osoby żywe i zmarłych. To popularny motyw artystyczny w czasach, gdy śmierć była bardzo obecna w codziennym życiu.

Dekoracje macabre to nie tylko kości i czaszki, ale także narzędzia grabarzy, trumny, motywy liturgiczne, elementy grabarstwa. Część z nich została wyrzeźbiona w drewnie i w kamieniu. 

Mumia kota – w ścianie Aître Saint-Maclou znaleziono zmumifikowanego kota, który jest wystawiony za szkłem jako ciekawostka. 

Unikalność 

Aître Saint-Maclou jest jednym z niewielu zachowanych tego typu ossuariów / kostnic w Europie, szczególnie z pełną dekoracją o takim bogactwie ikonografii. 

Symbolika 

Kostnica służyła nie tylko jako miejsce pochówku, ale miała wymiar dydaktyczny i religijny: przypominała o konieczności refleksji nad śmiercią, o przemijaniu, przygotowaniu na życie po życiu – to było częste w kulturze końca średniowiecza.

Szlak D-Day w Normandii – relacja z podróży

Szlak D-Day w Normandii – krótka relacja z podróży

Plaża Gold

Moja podróż śladami inwazji w Normandii rozpoczęła się w Caen, mieście, które podczas wojny niemal całkowicie legło w gruzach. 

Kolejnym punktem było Arromanches-les-Bains, które przywitało mnie widokiem ogromnych betonowych bloków na plaży Gold – to pozostałości portu „Mulberry”. 

Na klifie odwiedziłam muzeum, gdzie można zobaczyć makietę pokazującą, jak działały te tymczasowe konstrukcje. Z tarasu widokowego rozciąga się widok na fale rozbijające się o resztki portu i przepiękną plażę, na której przed ponad 80 laty wylądowały setki tysięcy żołnierzy. Co ciekawe, kiedy przychodzi przypływ, plaża w półtorej godziny znika zupełnie pod wodą.

Plaża Omaha

Kolejnym przystankiem było Colleville-sur-Mer, gdzie znajduje się plaża Omaha jedna z pięciu kluczowych plaż desantu wojsk alianckich w Normandii, znana jako miejsce szczególnie krwawych walk podczas D-Day 6 czerwca 1944 roku, w czasie operacji Overlord.

Od niedawna stoi tu pomnik Les Braves, który składa się z trzech elementów: „Skrzydła nadziei”, „Wzleć, Wolności!” oraz ”Braterskie skrzydła”. 

Amerykański Cmentarz Wojskowy w Colleville-sur-Mer

Nieopodal znajduje się Amerykański cmentarz wojskowy, który robi ogromne wrażenie – rzędy białych krzyży ciągnące się po horyzont. 

Przy kaplicy oraz w muzeum przycmentarnym wyświetlano krótkie historie poległych – ich zdjęcia, listy do rodzin, drobiazgi zabrane na front. Miejsca te odwiedzają tysiące turystów, głównie ze Stanów Zjednoczonych, którzy odszukują tu swoich bliskich. Co ciekawe Amerykański cmentarz wojskowy jest terenem Stanów Zjednoczonych.

Pointe du Hoc

Pointe du Hoc, miejsce ataku Rangersów. Strome klify, pełne lejów po bombach, wyglądają, jakby atak wydarzył się ledwo kilka tygodni temu. 

Turyści chodzą między betonowymi bunkrami i mogą dojść na sam brzeg klifu, skąd dokładnie widać, jak trudne zadanie mieli żołnierze, wspinających się po linach pod ogniem karabinów maszynowych. Obelisk upamiętniający ich odwagę stoi samotnie na skraju klifu.

W tym rejonie Normandii ma się ważenie, że region ten jest wielkim żywym muzeum. Pomniki i cmentarze opowiadają jedną wspólną historię o odwadze. W małych miasteczkach na każdym kroku można spotkać tablice upamiętniające bohaterów tamtych dni, czołgi, samochody i sklepiki, w których do dzisiaj sprzedaje się sprzęt i pamiątki znalezione na plażach. Czy jednak są prawdziwe...

Budynek Parlamentu w Budapeszcie, Węgry

 Parlament w Budapeszcie

Budynek Parlamentu w Budapeszcie, czyli Országház (w języku węgierskim „Dom Narodu”), to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Węgier i zarazem największy budynek w kraju. Jego monumentalna sylwetka nad Dunajem jest nieodłącznym elementem panoramy stolicy i jednym z najczęściej fotografowanych miejsc w Europie Środkowej.

Historia powstania

Idea budowy parlamentu narodziła się w XIX wieku, w czasie, gdy Węgry po długim okresie wojen i okupacji zaczęły umacniać swoją państwowość. Po kompromisie austro-węgierskim z 1867 roku i powstaniu dualistycznej monarchii, pojawiła się potrzeba stworzenia reprezentacyjnej siedziby węgierskiego parlamentu. W 1880 roku ogłoszono konkurs architektoniczny, który wygrał Imre Steindl – profesor Akademii Sztuk Pięknych w Budapeszcie, zafascynowany stylem neogotyckim.

Budowę rozpoczęto w 1885 roku, a zakończono w 1902 roku, choć prace wykończeniowe trwały jeszcze wiele lat. Oficjalne otwarcie zbiegło się z obchodami tysiąclecia państwa węgierskiego (1896). Niestety sam architekt nie doczekał ukończenia dzieła – zmarł w 1902 roku.

Architektura i wnętrza

Gmach parlamentu został zaprojektowany w stylu neogotyckim, z elementami neoromantycznymi i barokowymi. Jego fasada, zwrócona ku Dunajowi, ozdobiona jest licznymi wieżyczkami, pinaklami i rzeźbami przedstawiającymi władców, bohaterów narodowych i herby miast węgierskich. Całość inspirowana była londyńskim Pałacem Westminsterskim, ale budapeszteński parlament jest większy – ma aż 268 metrów długości i 123 metry szerokości.

Centralnym punktem jest kopuła o wysokości 96 metrów. Liczba ta nie jest przypadkowa – nawiązuje do roku 896, czyli legendarnego początku państwa węgierskiego, kiedy Madziarzy osiedlili się w Kotlinie Karpackiej.

Wnętrza robią równie imponujące wrażenie. Zastosowano w nich ogromne ilości marmuru, złocenia, witraże i bogate zdobienia. Parlament posiada 691 pomieszczeń, 29 klatek schodowych i niemal 20 kilometrów korytarzy. Najważniejsze miejsca to Sala Główna, w której odbywają się posiedzenia, oraz Skarbiec, gdzie przechowywane są insygnia królewskie, w tym Święta Korona Stefana – symbol węgierskiej państwowości.

Ciekawostki

• Budynek został wzniesiony z materiałów pochodzących wyłącznie z Węgier, co miało podkreślać jego narodowy charakter.

• Do budowy użyto około 40 milionów cegieł, 40 kilogramów złota i pół miliona drogocennych kamieni.

• Parlament jest symetryczny – posiada dwie identyczne sale obrad, choć dziś tylko jedna z nich jest używana (druga służy do celów reprezentacyjnych i konferencji).

• W czasie II wojny światowej gmach został częściowo zniszczony przez bombardowania, a później ucierpiał również w trakcie powstania węgierskiego w 1956 roku.

• 
  Do dziś przed parlamentem odbywają się uroczyste zmiany warty przy fladze narodowej, co przyciąga turystów.

• Oświetlony nocą gmach tworzy niezwykły widok, zwłaszcza w połączeniu z odbiciem w wodach Dunaju.

Parlament w Budapeszcie nie jest tylko siedzibą władzy – stał się symbolem tożsamości narodowej Węgrów. Jego monumentalna architektura, bogata historia i znaczenie polityczne sprawiają, że budynek ten należy do najważniejszych zabytków Europy i jest wizytówką całego kraju.