National Gallery of Scotland

National Gallery of Scotland (pełna nazwa: Scottish National Gallery) to jedno z najważniejszych muzeów sztuki w Wielkiej Brytanii i absolutna perła Edynburga. Położona w samym sercu miasta, przy słynnym Princes Street Gardens, stanowi obowiązkowy punkt wizyty dla każdego miłośnika sztuki, historii i piękna. 

Sztuka od renesansu po impresjonizm

W Scottish National Gallery można podziwiać jedną z najcenniejszych kolekcji malarstwa w Europie, obejmującą dzieła od XIV do początku XX wieku. Znajdziesz tu obrazy takich mistrzów jak:

• Leonardo da Vinci – szkice i rysunki mistrza włoskiego,

• Rafael – m.in. „Madonna z Dzieciątkiem”,

• Tycjan – „Wenus anadyomene”, uznawany za jedno z arcydzieł włoskiego renesansu,

• Rembrandt – portrety o głębokim psychologicznym wyrazie,

• Velázquez, Vermeer, El Greco, Rubens – każdy z nich reprezentowany jest choć jednym dziełem,

• Monet, Degas, Van Gogh i Cézanne – wspaniała kolekcja impresjonistów i postimpresjonistów.

Galeria szkockiego malarstwa

Galeria szczególnie dba o prezentację narodowej szkoły malarstwa. Można tu zobaczyć dzieła najwybitniejszych szkockich artystów:

• Sir Henry Raeburn – portrecista szkockiej arystokracji i mieszczan, autor słynnego obrazu The Reverend Robert Walker Skating on Duddingston Loch, znanego też jako The Skating Minister – to niemal symbol Edynburga.

• David Wilkie – mistrz scen rodzajowych,

• Allan Ramsay – portrecista króla Jerzego III,

• William McTaggart – malarz pejzaży i szkockiego morza, często nazywany „szkockim Monetem”.

Budynek, który sam jest dziełem sztuki

Galeria została zaprojektowana przez Williama Henry’ego Playfaira – jednego z największych szkockich architektów XIX wieku, który nadał jej klasycystyczny kształt przypominający grecką świątynię.
Otwarta w 1859 roku, do dziś zachwyca elegancją i harmonią. Znajduje się na osi między zamkiem edynburskim a Holyrood Palace, co symbolicznie łączy sztukę z historią Szkocji.

Podziemne połączenie z innymi galeriami

Mało kto wie, że Scottish National Gallery jest połączona podziemnym korytarzem z sąsiednim Scottish National Portrait Gallery i Scottish National Gallery of Modern Art. Dzięki temu odwiedzający mogą w ciągu jednego dnia przejść symbolicznie przez całą historię sztuki – od renesansu po współczesność. 

Arcydzieło Tycjana i szkocki „skandal”

Jednym z największych skarbów galerii są dwa obrazy Tycjana – Diana i Akteon oraz Diana i Kallisto. Ich historia to prawdziwy dramat sztuki: w XVIII wieku sprzedano je z kolekcji królewskiej, a w XXI wieku rząd szkocki i brytyjski wspólnie odkupiły je za 50 milionów funtów, by nie trafiły do prywatnego kolekcjonera. Do dziś są ozdobą ekspozycji i powodem narodowej dumy.

Rysunki Leonarda da Vinci

Galeria przechowuje 10 oryginalnych rysunków Leonarda da Vinci z kolekcji królewskiej, które okresowo wystawiane są dla publiczności. To wyjątkowa okazja, by zobaczyć delikatne studia anatomii, ruchu i kompozycji mistrza renesansu – pokazujące geniusz jego obserwacji.

Miejsce królewskich wystaw

Galeria była wielokrotnie odwiedzana przez brytyjską rodzinę królewską. W 2007 roku królowa Elżbieta II otworzyła tu wystawę z okazji 150-lecia muzeum. Często goszczą tu także wystawy czasowe poświęcone tematom związanym z kulturą brytyjską, jak np. portrety władców czy pejzaże romantyczne Szkocji.

Wstęp jest bezpłatny

Jak w większości narodowych muzeów w Wielkiej Brytanii, wstęp do Scottish National Gallery jest darmowy. Płatne są jedynie wystawy czasowe, ale główna ekspozycja – z arcydziełami europejskiego i szkockiego malarstwa – jest dostępna dla każdego.

Miejsce, gdzie sztuka spotyka historię

Spacerując po galerii, można zauważyć, że wiele dzieł ma związek z dziejami samej Szkocji. Portrety, pejzaże i sceny historyczne tworzą wizualną kronikę narodu – od średniowiecznych legend po epokę oświecenia. To nie tylko muzeum, ale serce szkockiej kultury, które łączy europejskie dziedzictwo z lokalną tożsamością.

„The Reverend Robert Walker Skating on Duddingston Loch” – szkocki symbol elegancji i spokoju

Wśród licznych arcydzieł w National Gallery of Scotland obraz Sir Henry’ego Raeburna zatytułowany „The Reverend Robert Walker Skating on Duddingston Loch” (ok. 1795 r.) cieszy się największą popularnością. Dla Szkotów to niemal narodowa ikona – łączy w sobie humor, dystynkcję i melancholijny urok szkockiego pejzażu.

Dzieło przedstawia eleganckiego duchownego – pastora Roberta Walkera, członka „Edinburgh Skating Society”, jednej z najstarszych organizacji łyżwiarskich na świecie. Widzimy go ubranego w czarny strój duchownego, sunącego z gracją po zamarzniętym jeziorze Duddingston Loch, położonym u stóp wzgórza Arthur’s Seat, nieopodal Edynburga.

Ciekawostki o obrazie

• Mistrzowska równowaga – Raeburn znakomicie oddał ruch i lekkość, mimo że cała scena jest niezwykle statyczna. Udało mu się uchwycić moment doskonałego balansu, przez co obraz emanuje spokojem i skupieniem – niczym modlitwa w ruchu.

• Nieoczywisty portret duchownego – zamiast typowego wizerunku pastora z Biblią, Raeburn pokazał Walkera jako człowieka aktywnego, nowoczesnego i pewnego siebie. To obraz epoki szkockiego Oświecenia, gdy religia i rozum miały współistnieć.

• Sekretne pochodzenie – przez długi czas sądzono, że autorem obrazu mógł być anonimowy holenderski malarz z XVII wieku, ponieważ styl i temat przypominały klasyczne sceny zimowe ze szkoły niderlandzkiej. Dopiero w XX wieku badacze ostatecznie potwierdzili autorstwo Raeburna.

• Inspiracja fotografów i grafików – sylwetka pastora na lodzie stała się jednym z najczęściej reprodukowanych motywów w Szkocji. Trafia na pocztówki, plakaty, kubki, a nawet znaczki pocztowe. W latach 90. XX wieku obraz pojawił się na szkockich banknotach.

• Pejzaż jak metafora – zamglone niebo i zamarznięte jezioro tworzą tło o niemal duchowym charakterze. Wielu historyków sztuki interpretuje ten obraz jako alegorię wewnętrznej równowagi między wiarą a rozumem, typowej dla epoki Raeburna.

Znaczenie dla galerii

Obraz zajmuje honorowe miejsce w głównej sali Scottish National Gallery i jest jednym z najchętniej fotografowanych eksponatów muzeum. Dla Szkotów stanowi symbol narodowej tożsamości – łączy duchowość, elegancję i miłość do natury.

Niektórzy żartują, że „The Skating Minister” jest tym dla Szkocji, czym Mona Lisa dla Francji – mały, niepozorny, ale budzący nieustanne zachwyty.

Obraz "Wielebny Robert Walkera jeżdżący na łyżwach na Loch Duddingston" jest symbolem zkockiej Galerii Narodowej i widnieje na wszystkich reklamach.

Victoria Street, Edynburg, Szkocja

Victoria Street uważana jest za najbardziej urokliwą ulicę Edynburga. Jej kolorowe fasady, kręta linia i kamienne arkady sprawiają, że wygląda jak z bajki – i nie bez powodu!

Inspiracja dla Ulicy Pokątnej z Harry’ego Pottera

To właśnie Victoria Street była inspiracją dla J.K. Rowling, gdy tworzyła magiczną Ulicę Pokątną – miejsce, gdzie młodzi czarodzieje kupują różdżki, książki i miotły. Wiele sklepików na tej ulicy przypomina te z powieści, a niedaleko znajduje się też Muzeum Harry’ego Pottera i sklep The Boy Wizard.

Powstała w XIX wieku jako przykład nowoczesnego planowania

Choć wygląda na średniowieczną, Victoria Street została zbudowana w latach 1829–1834 jako część modernizacji Starego Miasta. Miała połączyć wyżej położone George IV Bridge z niższym Grassmarket – łagodnym łukiem, zamiast stromego zejścia.

Ulica dwupoziomowa

Ulica ma dwa poziomy – dolny (główna jezdnia z witrynami) i górny (arkadowe galerie sklepowe z balustradami). Taki układ był nowoczesny jak na swoje czasy i miał zwiększyć przestrzeń handlową w gęsto zabudowanym centrum.

Kolorowa rewolucja

Obecne, intensywnie kolorowe fasady to efekt nowszej rewitalizacji – wcześniej większość budynków była kamienna i szara. Dziś kolory są celowe i przyciągają turystów oraz fotografów.

Dawne więzienie

Zaledwie kilka kroków od Victoria Street, na Grassmarket, w XVIII i XIX wieku odbywały się publiczne egzekucje. To miejsce ma swoją mroczną historię – wielu mieszkańców i turystów twierdzi, że okolica jest nawiedzona.

Rzemieślnicy, antykwariusze, iluzjoniści

Victoria Street to mekka niezależnych sklepów: znajdziesz tu magiczne rekwizyty, książki, lokalne rękodzieło, whisky, kostiumy i rzemiosło artystyczne. To także świetne miejsce na zakup oryginalnych pamiątek.

Ulubiona ulica filmowców i instagramerów

Ze względu na swój bajkowy wygląd, Victoria Street często pojawia się w reklamach, filmach, serialach i relacjach z podróży. Jej zakręt i wielopoziomowość to unikat na skalę światową

Ulica zbudowana na krwi – dawny West Bow

Zanim powstała elegancka, łukowata Victoria Street, w tym miejscu znajdowała się ulica West Bow – jedna z najstarszych i najbardziej przerażających w Edynburgu. Przez wieki prowadziła z Grassmarketu (placu egzekucji) wprost pod bramę miejską. Mieszkańcy opowiadali o krwawych duchach skazańców, którzy nocami wracali tą trasą do miasta…

Grassmarket – miejsce publicznych egzekucji

Victoria Street opada łagodnie do Grassmarketu, który przez setki lat był miejscem publicznych egzekucji – zarówno złodziei, jak i „czarownic”. Do dziś można zobaczyć płytę upamiętniającą miejsce szubienicy. Wierzono, że dusze powieszonych nigdy nie opuściły okolicy…

Legenda o Maggie Dickson – kobiecie, która wróciła z martwych

W 1724 roku Maggie Dickson, skazana za ukrycie nieślubnego dziecka, została powieszona na Grassmarket. Po egzekucji jej ciało zabrano w trumnie – ale w drodze… ożyła! Ponieważ formalnie wykonano na niej wyrok, została uwolniona. Jej duch rzekomo włóczy się do dziś, widywany czasem przy wejściu na Victoria Street. W okolicy działa zresztą pub jej imienia – Maggie Dickson’s.

Upiorny szlak kata – West Bow

Ulica, z której wytyczono Victoria Street, była kiedyś znana jako szlak kata. Przed egzekucją więźniów prowadzono tędy z zamku na szubienicę. Podobno kat, który miał wielu wrogów, został kiedyś zamordowany i spalony żywcem przez tłum. Nocami słychać kroki i dźwięk łańcucha w miejscu, gdzie kiedyś stawiał pierwsze kroki ze skazańcami…

Czarna magia i West Bow

W XVII wieku przy West Bow mieszkał Major Thomas Weir, surowy purytanin, znany kaznodzieja… aż do czasu, gdy w wieku 70 lat wyznał publicznie, że uprawiał czarną magię, porozumiewał się z diabłem i jeździł na płonącym koniu. Został spalony na stosie, a jego siostra powieszona. Ich dom przez lata stał pusty, przeklęty – mieszkańcy bali się nawet przechodzić obok. Jego duch podobno pojawia się na schodach prowadzących z Victoria Street do George IV Bridge.

Koty i przeklęta brukowana studzienka

Na skrzyżowaniu Victoria Street i Cowgate znajduje się stara brukowana studzienka, wokół której krążą legendy o „kocim strażniku”. Podobno każdy, kto tam kopnie kamień lub wyśmieje koty wałęsające się po okolicy, doświadczy w ciągu 7 dni dziwnego nieszczęścia – wypadków, strat, zniknięć. Turyści czasem zostawiają tam drobne monety „na zgodę”.

Nawiedzone sklepiki i zamknięte piwnice

Kilka sklepów przy Victoria Street ma zamknięte i zamurowane piwnice, które ponoć były kiedyś połączone z Grassmarketem i służyły jako kryjówki dla przestępców i kontrabandystów. Pracownicy zgłaszali niewytłumaczalne zimne podmuchy, kroki zza ścian, a nawet… trzeszczące wieszaki i szeptanie w pustych salach.

 Muzeum Narodowe w Edynburgu

Muzeum Narodowe w Edynburgu składa się z dwóch głównych budynków:

• Historycznego Royal Museum z XIX wieku, zbudowanego w stylu wiktoriańskim.
• Nowoczesnej części otwartej w 1998 roku, która łączy architekturę współczesną z tradycją.
  W muzeum znajdziemy zarówno eksponaty poświęcone szkockiej historii, jak i kolekcje dotyczące innych kultur, przyrody, nauki i technologii.

2. Owca Dolly – ikona nauki

Jednym z najsłynniejszych eksponatów jest zmumifikowana owca Dolly, pierwszy ssak sklonowany z komórek dorosłego osobnika. Dolly urodziła się w 1996 roku w Szkockim Instytucie Roslin, co było kamieniem milowym w dziedzinie genetyki.

3. Klejące się złoto

W muzeum znajduje się kolekcja biżuterii i artefaktów wykonanych z unikatowego złota "Mołdawskiego skarbu". To jedne z najstarszych znalezisk z epoki brązu, które ilustrują rozwój wczesnej cywilizacji.

4. Interaktywne wystawy

Muzeum oferuje wiele interaktywnych eksponatów, w tym modele technologiczne, instalacje dźwiękowe i projekty edukacyjne, które angażują dzieci i dorosłych

5. Kamień Lewis

Znajduje się tu także replika figur szachowych z Lewis – słynnych średniowiecznych szachów wyrzeźbionych z kłów morsa, które zostały odkryte na Hebrydach Zewnętrznych.

6. Za darmo, ale wyjątkowe

Wstęp do muzeum jest bezpłatny, co czyni je atrakcyjnym miejscem dla turystów i mieszkańców. Jednak niektóre wystawy specjalne wymagają zakupu biletu.

Calton Hill

Calton Hill - Edynburg

Z Calton Hill rozciąga się wspaniały widok na cały Edynburg. Widać stąd zamek, prowadzącą do niego Royal Mile, katedrę, Parlament. Z drugiej strony wzgórza można zobaczyć Górę Artura, (Fotel Króla Artura, gael. Suidhe Artair) czyli najwyższy szczyt Parku Holyrood. 

Poza pomnikami (np.Nelsona) najciekawszy na wzgórzu jest Pomnik Narodowy inspirowany Partenonem w Atenach. Zaprojektowany dla upamiętnienia szkockich żołnierzy, którzy zginęli w wojnach napoleońskich, nigdy nie został ukończony.

\

Pomnik Narodowy

Góra Artura

Góra Artura