Przemyśl, Polska

Przemyśl to miasto o wyjątkowo długiej historii – pierwsze wzmianki pochodzą z X wieku, ale gród istniał tu już wcześniej. W kronice Nestora (ruskiego mnicha z XI w.) pojawia się jako jedno z miast założonych przez legendarnego Kija – obok Kijowa i Lublina.

Miasto trzech katedr

W Przemyślu znajdują się aż trzy katedry:

• Archikatedra łacińska (rzymskokatolicka),

• Archikatedra greckokatolicka,

• Sobór prawosławny.
  To symbol wielokulturowości miasta, w którym przez wieki żyli obok siebie Polacy, Rusini, Żydzi, Niemcy i Węgrzy.

  

Twierdza Przemyśl – trzecia co do wielkości w Europie

Austro-Węgierska Twierdza Przemyśl z XIX wieku była jedną z największych twierdz obronnych w Europie. Podczas I wojny światowej kilkukrotnie oblegana przez wojska rosyjskie, stała się miejscem ogromnych bitew. Do dziś wokół miasta zachowały się liczne forty.

Pomnik Szwejka – bohatera satyry

Na starówce Przemyśla stoi pomnik dobrego wojaka Szwejka, bohatera powieści Jaroslava Haška. Według książki Szwejk odwiedził Przemyśl w drodze na front. Pomnik przedstawia go z pieskiem i walizką.

Muzeum Dzwonów i Fajek

Przemyśl słynie z produkcji fajek i dzwonów – rzemiosło to rozwijało się tu już od XVIII wieku. W mieście znajduje się unikatowe Muzeum Dzwonów i Fajek, mieszczące się w zabytkowej dzwonnicy.

Miasto miłości i mostów

Przemyśl często nazywany jest "miastem zakochanych" – przez liczne punkty widokowe i urokliwe uliczki. Jednym z romantycznych symboli jest Most zakochanych nad Sanem, na którym zakochani wieszają kłódki.

Legenda o tajemnym przejściu pod Sanem

Mówi się, że z Zamku Kazimierzowskiego prowadzi podziemne przejście pod rzeką San do klasztoru Karmelitów. Używano go rzekomo w czasach najazdów – jako ucieczki dla zakonników i straży. Do dziś nie odnaleziono wejścia, ale w podziemiach zamku podobno słychać... kroki.

Legenda o Królu Przemysławie

Nazwa miasta pochodzić ma – według legendy – od księcia Przemysława, który założył gród na wzgórzu nad Sanem. Podobno zakochał się w pięknej Rusince i na jej cześć postanowił zbudować twierdzę, łączącą kultury Wschodu i Zachodu. Z czasem nazwę miasta – „Przemyśl” – utożsamiono z jego imieniem.

Biała Dama z Kopca Tatarskiego

Na tzw. Kopcu Tatarskim – wzgórzu z pięknym widokiem na Przemyśl – nocami pojawia się postać kobiety w bieli. Mieszkańcy twierdzą, że to duch branki tatarskiej, która rzuciła się ze skały, by nie wyjść za tatarskiego wodza. Od tamtej pory ma strzec wzgórza przed złem.

Przemyskie niedźwiedzie

Inna legenda dotycząca założenia miasta związana jest z niedźwiedziami. Przemysław zwany Lestkiem podczas polowania upolował niedźwiedzicę, a w miejscu tego wydarzenia założył osadę, przyjmując niedźwiedzia jako symbol miasta, co znalazło odzwierciedlenie w herbie Przemyśla. Stąd dzisiaj tyle niedźwiedzi w całym mieście

Brama Lwów, Mykeny, Grecja

Brama Lwów to główne wejście do starożytnej twierdzy w Mykenach, jednej z najważniejszych cywilizacji epoki brązu na terenie Grecji. Została zbudowana ok. 1250 r. p.n.e., w czasach największego rozkwitu cywilizacji mykeńskiej. Była częścią monumentalnych murów cyklopowych, które otaczały akropol — siedzibę władzy i ośrodek religijny.

Brama swoją nazwę zawdzięcza reliefowi dwóch lwów (lub lwic) umieszczonemu nad przejściem. To najstarszy przykład monumentalnej rzeźby w Europie, który przetrwał do dziś in situ (na swoim oryginalnym miejscu).

Mykeny były według legendy siedzibą króla Agamemnona — przywódcy wojsk greckich podczas wojny trojańskiej. Choć nie ma na to jednoznacznych dowodów historycznych, miejsce to odegrało ogromną rolę w mitologii greckiej i epopejach Homera („Iliada”, „Odyseja”).

Relief lwów — kto tu rządził?

Lwy (lub lwice) przedstawione są w pozycji frontalnej, z głowami zwróconymi ku sobie, stojąc po bokach kolumny, która symbolizowała władzę i boskość. Ich głowy wykonane były najprawdopodobniej z osobnego materiału (np. brązu lub złoconego drewna) i nie przetrwały. Relief ten może symbolizować boską ochronę twierdzy lub królewską władzę.

Mury cyklopowe

Kamienie, z których zbudowano mury i bramę, są tak ogromne, że starożytni Grecy wierzyli, iż ułożyły je cyklopy – mityczne jednookie olbrzymy. Stąd nazwa: mury cyklopowe.

Pierwszy przykład heraldyki?

Niektórzy badacze uważają, że układ lwów i kolumny stanowi najstarszy przykład symbolu heraldycznego — zapowiedź późniejszych herbów królewskich.

Brama strategicznie zaprojektowana

Brama była wąska i prowadziła przez zakręt, co zmuszało atakujących do odsłonięcia prawej strony ciała — niezabezpieczonej przez tarczę. Dzięki temu obrońcy mieli przewagę.

Odkrycie w XIX wieku

Brama została odkryta w XIX wieku podczas wykopalisk prowadzonych przez niemieckiego archeologa Heinricha Schliemanna, który wcześniej odkrył Troję. Było to wielkie odkrycie potwierdzające istnienie rozwiniętej kultury mykeńskiej.

Znaczenie Bramy Lwów

Brama Lwów jest symbolem potęgi i organizacji starożytnej cywilizacji mykeńskiej. To nie tylko wejście do starożytnego miasta — to monumentalna wizytówka władzy, siły militarnej i religii tej epoki. Dziś jest jednym z najczęściej fotografowanych zabytków w Grecji i obowiązkowym punktem każdej wizyty w Mykenach.

 Alberobello, Włochy

Alberobello – małe miasteczko o wielkiej sławie

Alberobello leży w regionie Apulia (Puglia), na południu Włoch, w prowincji Bari. Choć to niewielkie miasteczko (ok. 10 tys. mieszkańców), każdego roku przyciąga setki tysięcy turystów z całego świata.

Czym są trulli?

Trulli to niewielkie, białe domki zbudowane z kamienia wapiennego, zwieńczone stożkowatymi dachami z kamiennych płyt. Są budowane bez użycia zaprawy, techniką "na sucho" – dzięki czemu dachy można było łatwo rozebrać i złożyć ponownie.

Tradycyjnie dachy są pokryte szarym łupkiem, a ściany bielone wapnem, co chroniło przed upałem i insektami.

Pierwsze trulli zaczęły powstawać w XIV wieku, ale ich największy rozwój przypada na XVII–XVIII wiek. Dzięki grubym ścianom i małym oknom zapewniają chłód latem i ciepło zimą.

Dlaczego trulli powstały właśnie tutaj?

Mieszkańcy Alberobello budowali trulli bez zaprawy, by unikać podatków – domy można było łatwo rozebrać na czas inspekcji królewskich urzędników.

Władca tych ziem, hrabia Acquaviva, zezwalał na budowę takich domów właśnie z tego powodu – by uniknąć płacenia daniny Królestwu Neapolu.

Tajemnicze znaki na dachach

Na dachach wielu trulli można zobaczyć białe symbole, malowane wapnem.

Pochodzenie symboli nie jest jednoznacznie wyjaśnione – część z nich ma charakter religijny (krzyże, serca), inne są pogańskie lub astrologiczne.

Znaki miały funkcję ochronną – chronić dom i jego mieszkańców przed złymi duchami, "złym okiem", albo przynosić szczęście.

Spotyka się też symbole Zodiaku, słońca, księżyca, a nawet mistyczne znaki inspirowane kabalistyką.

Ile jest trulli i gdzie je oglądać?

W Alberobello znajduje się około 1500 zachowanych trulli.

Dwie główne dzielnice to:

Rione Monti – najbardziej turystyczna, z ponad 1000 trulli, często przekształconych w sklepy, galerie i restauracje.

Aia Piccola – spokojniejsza, bardziej autentyczna, gdzie nadal mieszkają miejscowi.

Największy trullo to Trullo Sovrano – dwupoziomowy budynek z XVIII wieku, dziś pełniący funkcję muzeum.

Warto odwiedzić także:

Kościół św. Antoniego z Padwy (Chiesa di Sant’Antonio) – zbudowany na planie trullo.

Casa Pezzolla – kompleks 15 połączonych trulli, mieszczący muzeum życia codziennego mieszkańców.

UNESCO i dziedzictwo

W 1996 roku trulli z Alberobello zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako wyjątkowy przykład budownictwa ludowego przystosowanego do lokalnych warunków.

Trulli pojawiają się na pocztówkach, ale także w filmach, reklamach i teledyskach – to jeden z najbardziej fotogenicznych zakątków Włoch.

Choć wyglądają jak domki hobbitów, są zaskakująco funkcjonalne i do dziś niektóre są zamieszkałe.

Istnieją nawet hotele i pensjonaty urządzone w trulli – można więc spędzić noc w tej niezwykłej architekturze.

Legenda o Syjamskim Trullo

Trullo Siamese (Trullo dei Fratelli Siamesi) to wyjątkowy budynek w dzielnicy Rione Monti, który wyróżnia się dwoma stożkowymi dachami i dwoma osobnymi wejściami — każde prowadzi z innej uliczki. Według lokalnej legendy:

Dwóch braci mieszkało razem w tym trullo. Obaj zakochali się w tej samej kobiecie. Kobieta została przyrzeczona starszemu bratu, zgodnie z tradycją. Jednak jej serce należało do młodszego - i to z nim nawiązała romans. Gdy prawda wyszła na jaw, starszy brat wpadł w furię i zażądał, by młodszy opuścił dom. Młodszy brat nie chciał rezygnować ze swojej części dziedzictwa, więc... podzielili dom. Powstały dwa oddzielne wejścia, każde prowadzące do osobnej części trullo - tak, by bracia mogli mieszkać obok siebie, ale bez kontaktu.

To trullo do dziś przyciąga turystów nie tylko swoją nietypową architekturą, ale też aurą dramatycznej historii miłosnej. Obecnie mieści się tam sklep z pamiątkami, ale jego forma nadal przypomina o dawnych emocjach i konflikcie

Zamek w Krasiczynie

Zamek w Krasiczynie, położony nad rzeką San niedaleko Przemyśla, uchodzi za perłę renesansu z elementami manieryzmu. Zbudowany został na przełomie XVI i XVII wieku przez Stanisława i Marcina Krasickich – stąd nazwa miejscowości i zamku.

Zamek posiada cztery narożne wieże, z których każda symbolizuje inną wartość:

• Boska (Boża) – wiara

• Papieska – religię

• Królewska – władzę świecką

• Szlachecka – ziemiaństwo i stan rycerski
  To wyjątkowe odwołanie do ówczesnego porządku świata

Sgraffito – malowidła z przesłaniem

Fasady zamku pokryte są dekoracyjnym sgraffito – techniką polegającą na zdrapywaniu warstw tynku dla uzyskania wzorów. Malowidła przedstawiają m.in. postaci biblijne, świętych, cesarzy, królów, cnoty kardynalne i sceny mitologiczne. Uważa się, że w sumie na zamku znajduje się ponad 7 tysięcy (!) wizerunków.

Zamek w Krasiczynie - Park

Wokół zamku rozciąga się malowniczy park w stylu angielskim, założony w XIX wieku. Znajdują się tam rzadkie gatunki drzew, a wiele z nich zostało posadzonych przez członków książęcej rodziny Sapiehów, do których zamek należał w XIX i XX wieku.

Tu warto dodać, że kiedy Leon Ludwik Sapieha po klęsce powstania listopadowego (którego był jednym z dowódców) stracił cały majątek w Teofipolu w zaborze rosyjskim (skonfiskowano go), kupił Krasiczyn i tu przeniósł wszystko, co mu zostało z rezydencji w Kodniu. Do Krasiczyna trafiła legendarna biblioteka kodeńska. Z dziewięciorga dzieci Leona Sapiehy wieku dorosłego dożył tylko syn Adam, który odziedziczył zamek w Krasiczynie. Adam miał siedmioro dzieci:

• Władysława Leona,
• Leona Pawła,
• Pawła,
• Jana Piotra,
• Adama Stefana - późniejszego kardyła
• Marię Jadwigę
• Helenę Marię.

Najstarszy syn Władysław przekazał Krasiczyn swojemu synowi Leonowi, urodzonemu 19 grudnia 1883 roku w Krasiczynie. W 1917 roku Leon oświadczył się Katarzynie Potockiej i właśnie wtedy Władysław Sapieha przekazał synowi zamek, który trzeba było doprowadzić do dawnej świetności po zniszczeniach I wojny światowej.

Leon Sapieha (1883-1944) był niezwykle barwną postacią. Ukończył austriacką Akademię Marynarki Wojennej w Rijece. W 1914 roku walczył w szeregach austro-węgierskiej 21 Brygady Kawalerii. Po I wojnie światowej wraz z żoną oddali się pasji podróżowania. W latach 1922-1933 odbyli szereg zagranicznych podróży, m.in. do Algierii, Indii i Cejlonu, Afryki Równikowej, Libii czy Tunezji. W Afryce Leon głównie polował.

W 1930 roku Leon Sapieha uzyskał zgodę na założenie plantacji w Negesho nad jeziorem Mokoto. Zakupił tam 500 hektarów ziemi i uprawiał kawę oraz herbatę. Na podstawie jego podróży do Afryki powstały dwie książki "Lasy Itruii. Wspomnienia z podróży" oraz "Wulkany Kivu".

Przez cały okres międzywojenny Leon zlecał systematyczną restaurację zamku w Krasiczynie, którą kierował Adolf Szyszko-Bohusz.

Leon Spieha zmarł w 1944 roku, po tym, jak został ranny (działał w ZWZ i potem w AK) podczas próby przedostania się do Krakowa. Został pochowany na cmentarzu w Łętowni koło Przemyśla.

Zamek w Krasiczynie - zniszczenia wojenne

Podczas II wojny światowej i w latach powojennych zamek został zdewastowany – wojska radzieckie urządziły w nim koszary. Część wnętrz zniszczono, a bezcenna biblioteka i archiwum przepadły. Dopiero w latach 90. rozpoczęto gruntowną renowację obiektu.

Zamek pełni dziś nowe funkcje

Obecnie w zamku znajduje się hotel, restauracja i centrum konferencyjne. Odbywają się tu również śluby, koncerty i wydarzenia kulturalne – zamek tętni życiem, mimo swojej wielowiekowej historii.

Krasiczyn - opowieści z dreszczykiem

• Zamkowa krypta i szept śmierci

Pod kaplicą zamkową znajduje się rodzinna krypta Sapiehów, w której do dziś spoczywają członkowie tej magnackiej rodziny. Według lokalnych przewodników, osoby, które wchodziły do krypty samotnie, opowiadały o dziwnych szeptach i nagłych podmuchach zimnego powietrza, mimo braku przeciągu. Niektórzy słyszeli nawet ciche kroki za plecami, choć byli sami.

• 
  Zakopana trumna

Legendy mówią, że gdzieś na terenie zamku lub w parku zakopano trumnę z ciałem nieznanego Sapiehy, który zhańbił ród i został wyklęty. Miał on zostać pochowany potajemnie, bez sakramentu, a jego dusza nigdy nie zaznała spokoju. To właśnie jego obecność ma się objawiać przez tajemnicze światła widziane nocą w parku, zwłaszcza w pobliżu starych drzew.

• Tunel pod zamkiem

Krąży również legenda o tajnym tunelu, który miał prowadzić spod zamku w Krasiczynie aż do pobliskiego Przemyśla. Rzekomo używany był w razie oblężenia, ale pewnego razu zawalił się, grzebiąc w środku kilkunastu uciekinierów. Od tamtej pory, według podań, ziemia w tym miejscu nigdy nie chciała przyjąć nowych roślin, a okoliczni mieszkańcy omijali to miejsce szerokim łukiem. Ta legenda jest najbardziej prawdopodobna, gdyż w pokojach Zamkowych pełno jest tajemnych przejść. Jedno z nich znajduje się w gabinecie Leona Sapiehy. W prawym rogu pokoju myśliwskiego stoi szafa, za która są drzwi prowadzące do zawalonego tunelu.