Helsingør, Dania - miasto Hamleta

Helsingør, znane także pod nazwą Elsynor, to duńskie miasto położone na wschodnim wybrzeżu Zelandii, nad cieśniną Sund. Miasto ma bogatą historię i znaczenie strategiczne – od średniowiecza kontrolowało ruch statków przepływających przez tę cieśninę, która stanowiła jedną z najważniejszych dróg morskich w Europie Północnej.

Zamek Kronborg

Zamek Kronborg to wizytówka miasta i jeden z najsłynniejszych zamków Danii. Zbudowany w XVI wieku, pełnił rolę twierdzy i królewskiej rezydencji. To właśnie z nim związana jest największa sława Helsingøru – William Szekspir umieścił tu akcję swojej tragedii Hamlet. Dlatego zamek często nazywany jest „zamkiem Hamleta”.

Opłata sundska

Od XV wieku miasto wzbogacało się dzięki cłu pobieranemu od wszystkich statków przepływających przez cieśninę Sund. To uczyniło Helsingør jednym z najzamożniejszych ośrodków Danii w epoce nowożytnej.

Starówka

Stare miasto – zachwyca średniowiecznym układem ulic i kolorowymi kamienicami z XVI–XVII wieku. To jedno z najlepiej zachowanych historycznych centrów miejskich w Danii.

• Holger Danske (Ogier Duńczyk) – według legendy średniowieczny rycerz śpi w podziemiach zamku Kronborg. Kiedy Dania znajdzie się w wielkim niebezpieczeństwie, Holger ma się przebudzić i stanąć w obronie ojczyzny. Ta legenda jest jednym z najważniejszych mitów narodowych Danii.

• 
  Duch Hamleta – choć postać księcia Hamleta jest fikcyjna, mieszkańcy Helsingøru i przewodnicy turystyczni lubią opowiadać o „duchu Hamleta”, który miałby błąkać się po komnatach Kronborga. Zdarzało się nawet, że aktorzy grający w spektaklach Hamleta w zamku wspominali o dziwnych odgłosach czy uczuciu obecności kogoś niewidzialnego.

• Podziemia Kronborga – mroczne kazamaty, w których przechowywano żywność i broń, owiane są licznymi opowieściami o duchach więźniów i marynarzy. To właśnie tam znajduje się monumentalna rzeźba Holgera Danske, potęgująca atmosferę legendy.

• Cień piratów – cieśnina Sund była w średniowieczu miejscem aktywności piratów. W lokalnym folklorze pojawiają się opowieści o ich duchach, które mają ostrzegać przed burzami albo nawiedzać statki próbujące uniknąć opłat w Helsingør.

Dziś Helsingør przyciąga turystów przede wszystkim dzięki zamkowi Kronborg, wpisanemu na listę UNESCO, ale miasto ma też kameralny urok portowego ośrodka, z muzeami, wąskimi uliczkami i pięknym widokiem na szwedzkie Helsingborg, położone po drugiej stronie cieśniny.

W Helsingør oprócz legendy o Holgerze Danske pojawia się też mniej znany, ale bardzo ciekawy wątek związany z „Srebrną Syreną” (dansk: Sølvsirenen). To motyw z miejscowych podań, który często bywa mylony z bardziej znaną „Małą Syrenką” z Kopenhagi.

Według jednej z legend, u wybrzeży Helsingøru pojawiała się syrena, której ciało lśniło jak ze srebra. Miała ostrzegać rybaków przed sztormami – jej śpiew był złowieszczy, ale pełnił funkcję sygnału, by nie wypływać w morze. Inne wersje podania opowiadają, że syrena kusiła marynarzy, by porzucili swoje statki, a ci, którzy ulegli jej urokowi, już nigdy nie wracali do portu.

Na pamiątkę tej legendy w Helsingør znajduje się rzeźba Syreny, mniej znana niż kopenhaska, ale chętnie oglądana przez turystów szukających „alternatywnej” wersji duńskiej baśni. W przeciwieństwie do kopenhaskiej Małej Syrenki z brązu, figura w Helsingør jest wykonana z polerowanego metalu (stali nierdzewnej, często nazywanej srebrną), co sprawia, że odbija światło w niezwykły sposób. Ustawiona została tak, by lśniła w promieniach słońca i wyglądała, jakby wyłaniała się z wody.

Ciekawostką jest, że „Srebrna Syrena” bywa interpretowana jako współczesna odpowiedź na klasyczny pomnik z Kopenhagi – bardziej nowoczesna, minimalistyczna i symboliczna. Dla mieszkańców Helsingøru to też pewnego rodzaju manifest: ich miasto, choć kojarzone głównie z Hamletem i Kronborgiem, ma własne legendy i własną syrenę, która stoi niejako w cieniu tej słynnej kopenhaskiej.

Cahergall, Irlandia

Cahergall (ir. An Chathair Gheal, „Jasny Kamienny Fort”) to imponujące wczesnośredniowieczne cashel - kamienny ringfort, czyli fort pierścieniowy - położony nad zatoką Valentia, około 3 km na północny‑zachód od miasteczka Cahersiveen, w hrabstwie Kerry, Irlandia.

Historia Cahergall 

Fort powstał między VII a IX wiekiem n.e. jako umocnione gospodarstwo lub rezydencja możnowładcy plemiennego.

Jego ciemne suche mury (bez zaprawy) mają wewnętrzną średnicę około 25 m, grubość bazową 5 m, a wysokość dochodzi do 4 m (nawet 6 m w niektórych miejscach).

Odwiedzenie fortu możliwe przez pojedyncze, wschodnie wejście z nadprożem; mur wewnętrzny wyposażony jest w tarasy i schody prowadzące na koronę obwodu.

W centralnej części znajduje się mniejszy, okrągły budynek (dom) o wysokości do około 1,6 m, z dwoma (czasem trzema) wejściami i śladem centralnego ogniska z paleniskiem i otworami na pale konstrukcyjne.

Ciekawostki

Cahergall to jeden z najlepiej zachowanych kamiennych ringfortów w Irlandii — wyróżnia się jakością murów, szerokością wejścia oraz symetrycznymi schodami i tarasami wewnątrz muru.

Wydobyte podczas wykopalisk artefakty (części żaren, fragmenty brązu i żelaznego żużla, ostrza) sugerują, że miejsce miało także funkcje rytualne lub reprezentacyjne — być może związane było z feastingiem i przyjmowaniem gości elity plemiennej.

Tradycja mówi, że Cahergall był budowlą ceremonialną – miejsce sporu między trzema wjazdami może symbolizować starożytne triady lub trzy części plemienia Corcu Duibne.

Niewielka odległość od sąsiedniego Leacanabuaile (ok. 400 m) budzi pytania: być może Cahergall służył jako przestrzeń publiczna (arena, symbol statusu), a Leacanabuaile pełnił funkcje mieszkalne i magazynowe.

W XIX wieku centralny budynek był zaśmiecony i rozgrabiony; znaczna część obiektu została odrestaurowana w latach 80.–90. XX wieku.

 Locorotondo, Apulia, Włochy

Locorotondo to jedno z najbardziej malowniczych miasteczek regionu Apulia w południowych Włoszech. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego locus rotundus, czyli „okrągłe miejsce”, co nawiązuje do charakterystycznego, koncentrycznego układu zabudowy na wzgórzu. Miasto rozwinęło się w średniowieczu, około XI wieku, jako osada rolnicza założona przez benedyktynów.

W kolejnych wiekach było częścią domeny hrabiów Conversano i stało się ważnym ośrodkiem rolniczym, znanym z upraw winorośli i oliwek. Dzięki żyznej ziemi i dogodnemu położeniu w Dolinie Itrii, Locorotondo przez stulecia cieszyło się względnym dobrobytem. Architektura miasta, z bielonymi domami o charakterystycznych dachach „cummerse”, odzwierciedla lokalne tradycje i praktyczne podejście do klimatu.

Choć nie było miejscem wielkich wydarzeń historycznych, zachowało wyjątkowy urok i autentyczność, które dziś przyciągają turystów z całego świata. Lokalne święta, silna religijność i liczne legendy (jak te o św. Jerzym czy duchach "Monacidd") dodają mu wyjątkowego charakteru.

Locorotondo to więcej niż piękne wzgórze z białymi domami — to miejsce, gdzie historia i legendy łączą się ze sobą w urokliwym, autentycznym pejzażu Apulii.

Nazwa miasta pochodzi od łacińskiego locus rotundus („okrągłe miejsce”), co odnosi się do koncentrycznego układu starówki na wzgórzu — centrum układa się niczym ślimak

Typowe domy – cummerse

W Locorotondo przeważają spiczaste domy z dachami o stromym spadku. Są one nawet starsze od trulli, a ich dach służyły do lepszego zbierania deszczówki — część mieszkańców nadal w nich mieszka, inne przekształcono na pensjonaty.

„Bulwar bez morza”

Tutejsza Via Nardelli nazywana jest od mieszkańców "lungomare" — niby promenada, ale w głębi lądu. Gdy jest mgliście, wygląda jak przelotny widok na morze.

Konkurs balkonowy w Locorotondo

Co roku mieszkańcy ozdabiają swoje balkony i okna. Inwencja obywateli Locorotondo  jest imponująca. Do  dekoracji nadają się nawet stare buty. 

Trullo Marziolla

W Locorotondo znajdują się według tradycji najstarszy trullo w Valle d’Itria.  Pochodzą one prawdopodobnie z XVI wieku.

San Rocco

W XVII wieku święty Rocco miał „uratować” miasteczko przed epidemią dżumy. W dowód wdzięczności mieszkańcy ufundowali mu kościół, a od 1957 roku do tradycji należy wielka wystrzałowa gala sztucznych ogni podczas uroczystości patronalnej w połowie sierpnia — jedna z najstarszych w regionie. 

Madonna della Catena

16 października 1860 roku w wiejskiej okolicy znaleziono obraz Madonny z łańcuchami trzymanymi w dłoniach. Święto celebrowane jest w najbliższą niedzielę po 16 sierpnia, a uroczystości obejmowały kiedyś trzy procesje i liczne wydarzenia — dziś pozostała jedna, nadal najdłuższa z lokalnych procesji.

„Monacidd” i „Jurie”

Lokalne legendy opowiadają o duchach: Monacidd (drobny mnich w czerwonym habicie z dzwoneczkami) przynosi szczęście i drobne psoty, natomiast Jurie to złowieszcze kobiece duchy, które duszą we śnie, szarpią, a nawet plączą włosy nocą.