Helsingør, Dania - miasto Hamleta

Helsingør, znane także pod nazwą Elsynor, to duńskie miasto położone na wschodnim wybrzeżu Zelandii, nad cieśniną Sund. Miasto ma bogatą historię i znaczenie strategiczne – od średniowiecza kontrolowało ruch statków przepływających przez tę cieśninę, która stanowiła jedną z najważniejszych dróg morskich w Europie Północnej.

Zamek Kronborg

Zamek Kronborg to wizytówka miasta i jeden z najsłynniejszych zamków Danii. Zbudowany w XVI wieku, pełnił rolę twierdzy i królewskiej rezydencji. To właśnie z nim związana jest największa sława Helsingøru – William Szekspir umieścił tu akcję swojej tragedii Hamlet. Dlatego zamek często nazywany jest „zamkiem Hamleta”.

Opłata sundska

Od XV wieku miasto wzbogacało się dzięki cłu pobieranemu od wszystkich statków przepływających przez cieśninę Sund. To uczyniło Helsingør jednym z najzamożniejszych ośrodków Danii w epoce nowożytnej.

Starówka

Stare miasto – zachwyca średniowiecznym układem ulic i kolorowymi kamienicami z XVI–XVII wieku. To jedno z najlepiej zachowanych historycznych centrów miejskich w Danii.

• Holger Danske (Ogier Duńczyk) – według legendy średniowieczny rycerz śpi w podziemiach zamku Kronborg. Kiedy Dania znajdzie się w wielkim niebezpieczeństwie, Holger ma się przebudzić i stanąć w obronie ojczyzny. Ta legenda jest jednym z najważniejszych mitów narodowych Danii.

• 
  Duch Hamleta – choć postać księcia Hamleta jest fikcyjna, mieszkańcy Helsingøru i przewodnicy turystyczni lubią opowiadać o „duchu Hamleta”, który miałby błąkać się po komnatach Kronborga. Zdarzało się nawet, że aktorzy grający w spektaklach Hamleta w zamku wspominali o dziwnych odgłosach czy uczuciu obecności kogoś niewidzialnego.

• Podziemia Kronborga – mroczne kazamaty, w których przechowywano żywność i broń, owiane są licznymi opowieściami o duchach więźniów i marynarzy. To właśnie tam znajduje się monumentalna rzeźba Holgera Danske, potęgująca atmosferę legendy.

• Cień piratów – cieśnina Sund była w średniowieczu miejscem aktywności piratów. W lokalnym folklorze pojawiają się opowieści o ich duchach, które mają ostrzegać przed burzami albo nawiedzać statki próbujące uniknąć opłat w Helsingør.

Dziś Helsingør przyciąga turystów przede wszystkim dzięki zamkowi Kronborg, wpisanemu na listę UNESCO, ale miasto ma też kameralny urok portowego ośrodka, z muzeami, wąskimi uliczkami i pięknym widokiem na szwedzkie Helsingborg, położone po drugiej stronie cieśniny.

W Helsingør oprócz legendy o Holgerze Danske pojawia się też mniej znany, ale bardzo ciekawy wątek związany z „Srebrną Syreną” (dansk: Sølvsirenen). To motyw z miejscowych podań, który często bywa mylony z bardziej znaną „Małą Syrenką” z Kopenhagi.

Według jednej z legend, u wybrzeży Helsingøru pojawiała się syrena, której ciało lśniło jak ze srebra. Miała ostrzegać rybaków przed sztormami – jej śpiew był złowieszczy, ale pełnił funkcję sygnału, by nie wypływać w morze. Inne wersje podania opowiadają, że syrena kusiła marynarzy, by porzucili swoje statki, a ci, którzy ulegli jej urokowi, już nigdy nie wracali do portu.

Na pamiątkę tej legendy w Helsingør znajduje się rzeźba Syreny, mniej znana niż kopenhaska, ale chętnie oglądana przez turystów szukających „alternatywnej” wersji duńskiej baśni. W przeciwieństwie do kopenhaskiej Małej Syrenki z brązu, figura w Helsingør jest wykonana z polerowanego metalu (stali nierdzewnej, często nazywanej srebrną), co sprawia, że odbija światło w niezwykły sposób. Ustawiona została tak, by lśniła w promieniach słońca i wyglądała, jakby wyłaniała się z wody.

Ciekawostką jest, że „Srebrna Syrena” bywa interpretowana jako współczesna odpowiedź na klasyczny pomnik z Kopenhagi – bardziej nowoczesna, minimalistyczna i symboliczna. Dla mieszkańców Helsingøru to też pewnego rodzaju manifest: ich miasto, choć kojarzone głównie z Hamletem i Kronborgiem, ma własne legendy i własną syrenę, która stoi niejako w cieniu tej słynnej kopenhaskiej.